สถาปนิกชื่อดังของญี่ปุ่นพร้อมใจกันมาออกแบบห้องน้ำสาธารณะทั่วชิบุยะ

เป็นที่รู้กันว่า ห้องน้ำสาธารณะในญี่ปุ่นนั้นสะอาดและได้รับการดูแลอย่างดีเยี่ยม แต่นั่นยังไม่ดีพอ โปรเจ็กต์ Tokyo Toilet ซึ่งกำลังดำเนินการสร้างอยู่ในขณะนี้ (และบางแห่งสร้างเสร็จแล้ว) จะมาเปลี่ยนโฉมหน้าห้องน้ำสาธารณะครั้งใหญ่ในชิบุยะ โดยมีการจ้างสถาปนิกชื่อดังระดับโลกกว่า 16 รายมาออกแบบห้องน้ำสาธารณะ 17 แห่งทั่วชิบุยะเลยทีเดียว

เจ้าของโปรเจ็กต์นี้คือ Nippon Foundation ได้อธิบายว่า “ห้องน้ำเป็นสัญลักษณ์ของวัฒนธรรมการบริการ (hospitality) ที่มีชื่อเสียงในระดับโลกของญี่ปุ่น” ห้องน้ำทั้งหมดที่ได้รับการออกแบบใหม่นี้จะรองรับการใช้งานของผู้ใช้วีลแชร์ด้วย และดูแลโดยทีมทำความสะอาดเพื่อให้ห้องน้ำสาธารณะเหล่านี้ “สะอาดและใช้งานได้ยาวนาน”

ห้องน้ำส่วนหนึ่งกำลังดำเนินการสร้างอยู่และมีกำหนดการที่จะแล้วเสร็จภายในปี 2021 อย่างไรก็ตาม ก็มีบางแห่งที่สร้างเสร็จเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เรามาดูกันว่าแต่ละแห่งจะสร้างสรรค์และสวยงามขนาดไหน

Haru No Ogawa Community Park โดย Shigeru Ban

สถาปนิก Shigeru Ban รับหน้าที่ในการออกแบบห้องน้ำสองแห่ง โดยออกแบบให้ผนังของห้องน้ำมีความโปร่งใสเมื่อไม่มีคนเข้า และจะปิดทึบเมื่อมีคนเข้า “มีสองเรื่องที่เรามักจะกังวลเมื่อเข้าห้องน้ำสาธารณะ โดยเฉพาะอย่างยิ่งห้องน้ำในสวนสาธารณะ” Ban อธิบาย “เรื่องแรกเลยคือเรื่องความสะอาด และเรื่องที่สองคือมีใครกำลังใช้ห้องน้ำอยู่หรือเปล่า” ดีไซน์ของ Ban แก้ปัญหาทั้งสองนี้ และยังทำหน้าที่เป็นไฟตกแต่งสวนสาธารณะได้อีกด้วย เพราะห้องน้ำจะส่องสว่างในยามค่ำคืน

Higashi Sanchome โดย Nao Tamura

ดีไซเนอร์สาวที่ประจำการอยู่ในนิวยอร์ก Nao Tamura ออกแบบห้องน้ำที่ให้ความเคารพในเรื่องความหลากหลายทางเพศ ซึ่งรวมถึงกลุ่ม LGBTQ+ “ห้องน้ำเป็นสถานที่ที่เป็นสิ่งจำเป็นทางกายของมนุษย์ทั่วโลก ไม่ว่าจะอายุใด เพศใด ชาติใด ศาสนาใด หรือสีผิวใด” ทามุระกล่าว การออกแบบของเธอต้องการเน้นไปที่เรื่องความปลอดภัย ความเป็นส่วนตัว และความเร่งด่วน

ห้องน้ำถูกออกแบบมาให้อยู่ภายในช่องสามเหลี่ยมได้อย่างพอดี โดยได้รับแรงบันดาลใจจาก ออริกาตะ ซึ่งเป็นวิธีการพับกระดาษสำหรับใช้ตกแต่งแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่น “ออริกาตะเป็นสัญลักษณ์ของการให้ของขวัญค่ะ ซึ่งยังแฝงความหมายของจิตวิญญาณในการให้บริการนักท่องเที่ยวนานาชาติที่มายังเขตชิบุยะด้วย ฉันต้องการจะสร้างห้องน้ำที่ปลอดภัยสำหรับผู้ใช้ทุกคนค่ะ”

Ebisu East Park โดย Fumihiko Maki

สถาปนิก Fumihiko Maki ออกแบบห้องน้ำในสวนสาธารณะที่รู้จักกันในชื่อ “Octopus Park” เนื่องจากมีเครื่องเล่นรูปปลาหมึกยักษ์อยู่ในสวน และห้องน้ำที่ออกแบบขึ้นใหม่นี้ก็มีชื่อว่า “Squid Toilet” ด้วย สวนสาธารณะแห่งนี้เป็นที่นิยมในหมู่เด็กๆ รวมถึงผู้ใหญ่ด้วย “เราต้องการให้ห้องน้ำนี้ไม่ใช่เป็นเพียงแค่ห้องน้ำสาธารณะ แต่ยังเป็นพื้นที่สาธารณะที่เป็นเหมือนกับศาลาในสวนที่มีบริเวณให้พักผ่อนด้วย” มากิกล่าว

ดีไซน์ของห้องน้ำนี้แบ่งออกเป็นพื้นที่ใช้สอยหลายส่วนและมีระบบระบายอากาศและรับแสงที่ดี หลังคาของห้องน้ำห้าความรู้สึกสนุกสนานซึ่งแยกออกจากตัวห้องน้ำขึ้นมาเป็นคนละส่วน

Ebisu Park โดย Masamichi Katayama

ห้องน้ำเก่าแก่ในสมัยโบราณของญี่ปุ่นมีชื่อเรียกว่า kawaya (แปลว่า กระท่อมริมแม่น้ำ) ซึ่งโดยทั่วไปจะมีดีไซน์ที่เรียบง่ายแต่ก็ใช้งานได้ดี ส่วนใหญ่สร้างขึ้นจากดินและไม้มัดรวมกัน

Masamichi Katayama สถาปนิกชื่อดังจาก Wonder Wall ออกแบบห้องน้ำที่ได้แรงบันดาลใจจาก Kawaya แต่ออกแบบให้เป็นแบบร่วมสมัยซึ่งเป็นทั้งห้องน้ำและงานศิลปะ โดยใช้กำแพงคอนกรีต 15 แผ่น วางสลับกัน สร้างเป็นพื้นที่ที่ดูลึกลับน่าค้นหา “ช่องทางเดินระหว่างผนังจะนำผู้ใช้งานเข้าไปยังพื้นที่ที่ออกแบบสำหรับผู้ชาย ผู้หญิง และทุกคน ดีไซน์นี้ตั้งใจที่จะสร้างความสัมพันธ์ระหว่างผู้ใช้งาน และเชื้อเชิญให้ผู้ใช้มีปฏิสัมพันธ์กับสถานที่ซึ่งพวกเขาจะรู้สึกราวกับกำลังเล่นกับเครื่องเล่นในสนามเด็กเล่นอยู่เลยล่ะครับ”

Source: Spoon & Tamago